Nüfusu 144 milyonu aşan Rusya ekonomisinin GSYİH’sı 2017 yılında 1,5 trilyon dolar olarak gerçekleşmiştir. Rusya’nın dünya ekonomisindeki payı % 2.54’dür. GSYİH büyüklüğü açısından Çin, ABD, Hindistan, Japonya ve Almanya’dan sonra dünyanın 6. büyük ekonomisi olan Rusya’da, kişi başına gelir, satınalma gücü paritesi açısından 25 bin dolara ulaşmıştır (Tradingeconomics.com). Dünya Ekonomi Forumu’nun 2017-2018 Küresel Rekabetlilik Endeksi sıralamasına göre 38. sırada yer alan Rusya’nın 2018 yılında % 2.3 büyüme göstermiştir. Ancak bu yıl ve önümüzdeki yıllarda Rusya ekonomisinde de diğer ekonomilerde olduğu gibi daralma beklenmektedir. IMF’nin Rusya için 2019 ve 2023 tahmini sırasıyla %1.8 ve 1.72’dir.
Rusya’da büyüme sorununa dijital ekonomi çözüm olabilir. Dijital ekonomi son birkaç yılda çok hızlı bir gelişim göstermektedir. Boston Consulting Group’un araştırmasına göre Rusya ekonomik dijitalleşme açısından dünya ekonomileri arasında 39. sırada yer almaktadır. Nüfusun % 80’i internet kullanıcısı olan Rusya’da, online alışveriş yapanların sayısı 63 milyona ulaşmıştır ve bu sayı giderek artmaktadır. Ayrıca online tüketici sayısındaki artış akıllı telefon kullanımını da teşvik etmektedir.
E-ticaret gelirleri 2018 yılında 17 milyar dolar olmuştur ve Morgan Stanley projeksiyonuna göre online perakende satışların 2023 yılına kadar 52 milyar dolara çıkacağı tahmin edilmektedir. Yüksek bir penetrasyona sahip olmasına rağmen online perakende satışların toplam satışlar içindeki oranı % 3-4 arasında değişmektedir. Ancak online tüketici potansiyelinin hızla arttığı düşünüldüğünde önümüzdeki yıllar da bu oranın artacağı öngörülebilir. E-devlet hizmetlerinin gelişimi de emekleme aşamasında olmasına rağmen, kamu hizmetlerini kullananların oranı % 14’e, elektronik imza kullananların oranı ise % 4‘e ulaşmıştır (Rosstat, 2015).
Yılda yaklaşık 750 dolar online harcama Rus tüketicilerinin en çok harcama yaptığı alanlar ev aletleri ve elektronik araçlar olmuştur. Tüketici ev aletleri ve elektronik araçlara online harcama yapanların oranı toplam online harcama yapanların % 35’tir. İkinci sırada % 27 ile giyim ve ayakkabı gelmektedir. Rusya’da tüketicilerin online harcama yaptığı diğer ürünler arasında spor malzemeleri, hanehalkı ürünleri, sağlık ve bakım ürünleri ve araba aksamları yer almaktadır. Bu ürünlere yapılan harcamaların oranı ise % 3 ila 4 arasında değişmektedir (ystats.com).
Rusya’da dijital ekonomide karşılaşılan sorunlardan biri e-ticaret işlemlerine güven problemidir. Bu da tüketicilerin % 80’inin online işlemlerde teslimde nakit ödemeyi tercih etmelerine sebep olmaktadır. Online tüketicilerin çok az bir kısmı kredi kartı ile ödemeyi tercih etmektedir (UNIDO, 2017). Tüketicilerin en sık ziyaret ettikleri ilk on site sırasıyla Aliexpress.ru, Ozon.ru, Eldorado.ru, Dns-shop.ru, Mvideo.ru, Ulmasrt.ru, eBay.ru, Lamoda.ru ve Citilink.ru’dur. En çok sipariş alan ilk on site ise wildberries.ru, Ulmart.ru, Citilink.ru, Mvideo.ru, Eldorado.ru, Lamoda.ru, Ozon.ru, Exist.ru, Svyaznoy.ru ve Kupvip.ru’dur.
Rusya’da dijital ekonominin gelişme gösterdiği alanlardan biri de sınır ötesi e-ticarettir. Bunun en önemli nedenlerinden biri sınır ötesi e-ticarette yurtdışı ürünlerin iç piyasaya göre daha ucuz olmasıdır. Fiyat farklılıkları Rus tüketicileri yurtdışından online alışveriş yapmaya itmektedir. Ayrıca, 2015 ve 2016 yıllarında Rus ekonomisindeki daralma da sınırötesi e-ticaretin gelişmesinde etkili olmaktadır. Sınırötesi e-ticaretin payının 2018 yılında % 14 olarak gerçekleşeceği tahmin edilmektedir. Çin, Avrupa Birliği ve ABD en çok sınır ötesi e-ticaret yapılan yerlerdir (E-commerce Foundation, 2017).
Rusya’nın e-ticaret konusundaki dezavantajlarından biri lojistik hizmetlerinin yeterli olmamasıdır. E-ticaretin yeterince finanse edilememesi ölçek ekonomisi yaratacak teslim hizmetlerinin oluşumunu engellemektedir. Şu anda Rusya posta hizmetleri teslimlerin % 50’sinden fazlasını gerçekleştirmekle beraber, gelişmiş ülkelerdeki gibi bir hizmet kalitesine sahip değildir. Şirketler lojistik sorununu kendi alt yapılarını geliştirerek çözmeye çalışmaktadır (Morgan Stanley Research, 2018).
Rusya ile Türkiye arasındaki dış ticaret Rusya ekonomisi lehine fazla vermektedir. İki ekonomide de e-ticaretin gelişme potansiyeli oldukça yüksektir. Bu açıdan Rusya-Türkiye arasında sınır ötesi e-ticaret işlemlerinin geliştirilmesi her iki ülke açısından kazanç sağlayacaktır. Türkiye-Rusya arasında gerçekleştirilecek ortak Dış Ticaret Eylem planında ortak sınır ötesi e-ticaret konularında da işbirlikleri güçlendirilebilir. Bunun da en büyük öncüleri KOBİ’ler ve e-ticaret konusunda tutkulu girişimciler-yatırımcılar olacaktır.