Son yıllarda Merkez Bankaları para politikası çerçevelerinde öngörülebilirlik vurgusunu artırdılar. Daha öngörülebilir olmayı hedefliyorlar. Peki “öngörülebilirlik” nedir ve piyasa katılımcılarının merkez bankası kararlarına ilişkin öngörülebilirliği artıyor mu ? Yani merkez bankaları öngörülebilirlik hedefine ulaşıyor mu? Öngörülebilirlik, literatürde “bir sonraki merkez bankası para politikası kararlarının doğru bir şekilde tahmin etme kabiliyeti” olarak nitelendiriliyor. Merkez Bankaları politika çerçevelerini -amaçlarını, hedeflerini, neyi başarmak istediklerini ve bunları hangi yöntemlerle yapacaklarını vb – kamuyla paylaşarak finansal piyasa katılımcılarını bilgilendirmiş oluyor. Böylece finansal piyasa katılımcılarının bir sonraki para politikalarına ilişkin öngörülebilirliğinin artmasını sağlıyorlar. Literatür çalışmaları da öngörülebilirliğin finansal piyasa katılımcılarında giderek arttığını gösteriyor. Örneğin piyasa katılımcılarının faiz kararının artması yönündeki beklentileri ya da azalış yönündeki beklentileri gerçekleşiyor. Ya da faiz oranına ilişkin miktarsal tahminler doğru olarak tahmin edilebiliyor.
Ancak zaman zaman sürprizler de yaşanabiliyor. Faiz kararının piyasaların beklentisinin aksine çok yüksek ya da düşük gelmesi gibi. Bu sürprizler neden kaynaklanıyor? Bunun için pek çok neden sayılabilir: İletişimin yeterli ve zamanında olmaması, veri dağıtımındaki problemler, uygulanan modellerin günümüzü açıklamada eksik olması, büyük veriden yeterince yararlanılamaması gibi. Ama en önemlisi şeffaflık. Şeffaflık öngörülebilirliği artıran en önemli unsurlardan biri. Merkez Bankaları uyguladıkları politikalarda ne kadar şeffaf olabilirse öngörülebilirlik de o kadar artacaktır. Bu bir bakıma Merkez Bankalarının bağımsız olmaları ile de ilişkili. Şeffaflık ne kadar artarsa hem kısa dönem ufkunda hem de uzun dönem ufkunda politikalar daha öngörülebilir olur ve merkez bankalarının kredibilitesi de artar. Sonuçta, finansal piyasa katılımcılarının, özel sektörün tahmin ufku genişler, yatırım kararlarını daha etkin bir biçimde alır ve ülke büyümesine olumlu katkıda bulunabilirler.