Dijital dönüşüm Asya ekonomilerini geliştiriyor ve küresel ticaretle bağlantılarını güçlendiriyor. Hiç kuşkusuz bu dönüşümünün en büyük yararlanıcıları KOBİ’lerdir. Dijital dönüşüm ekonomilere önemli fırsatlar sunar. KOBİ’lerin ürün ve hizmetlerinin geliştirilmesini teşvik eder, piyasa başarısını arttırır, finansmana girişi kolaylaştırır. En önemlisi de uluslararası ticaret ve istihdamın artmasını sağlar.
Güney Doğu Asya Ülkeleri Birliği (ASEAN), 1967 yılında ekonomik, sosyal, kültürel, teknik ve eğitim konularında işbirliğini geliştirmek amacıyla kurulmuş bir birliktir. Üyeleri Endonezya, Malezya, Tayland, Filipinler, Singapur, Bruney, Vietnam, Laos, Myanmar ve Kamboçya’dır. 2017 yılında ASEAN’ın GSYH’si 2.8 trilyon dolara ulaşmıştır. Çin ve Hindistan’dan sonra en hızlı büyüyen ekonomidir. Küresel ticaret için önemli bir üs olan bölge ekonomileri yaklaşık 3.4 trilyon dolarlık bir ticaretin gerçekleşmesini sağlamaktadır. Önemli ticari partnerleri arasında Çin, ABD ve Avrupa Birliği yer almaktadır. Ayrıca, bölge ekonomilerinin Türkiye ekonomisi ile olan ticari ilişkileri de güçlenmektedir. ASEAN’ın nüfusu 643 milyona yaklaşmıştır.
Toplam nüfusun % 48’i internete bağladır. ASEAN ekonomilerinde internet kullanımı % 10 artmasına rağmen, dijital ekonomi ASEAN GSYH’nin sadece % 7’sini sağlamaktadır. Bu da ASEAN ekonomilerinin dijital potansiyel açığına sahip olduğunu gösteriyor.
Gonzalez (2019) tarafından yapılan araştırma gösteriyor ki ASEAN ülkelerinde dijital araçların kullanımı düşük seviyede bu da ticaretin yeterli seviyeye ulaşmasını engelliyor. Örneğin ASEAN ekonomilerindeki firmalar basit teknoloji kullanıyor ve web sayfasına sahip olanların oranı ise ülkelere göre değişmekle birlikte oldukça düşüktür. Örneğin, Endonezya’da gıda sektöründeki firmaların %15’i web sayfasına sahip. Perakende sektöründe ise bu oran %4’ten daha az. Kamboçya’da turizm sektöründeki firmaların %41’i web sayfasına sahip iken, sanayi kesiminde bu oran % 13’ten düşüktür.
ASEAN ekonomilerindeki KOBİ’ler üzerine yapılan araştırmalar gösteriyor ki web sayfasına sahip olan KOBİ’lerin ihracat ve ithalat kapasiteleri daha iyi. Birliğin temel sorunlardan birisi maliyetlerdir. İnternet bağlantı maliyeti yüksek ve her ülkeye göre değişebiliyor. Kamboçya, Endonezya ve Singapur’da aylık ücret 25-30 dolardan az iken Malezya’da 50 dolar, Bruney ve Myanmar da ortalama 75 dolardır. Diğer bir sorunda firmaların karşılaştıkları ticari maliyetin bölge ekonomileri arasında değişebiliyor olmasıdır. Benzer biçimde bölge ekonomiler arasında sınırlar arası veri akışları sağlanmaya çalışıldıysa da bazı ekonomiler verilerin akışına yönelik sınırlamalar getirmişlerdir. Malezya, Filipinler, Singapur ve Vietnam gibi.
Sonuç olarak dijital dönüşüm, hem dünya hem de bölge ekonomilerinin ticaretinin geliştirilmesinde önemlidir. Küresel ticaretin artması ve hızlanması ekonomilerin istikrarlı reformlarının yanında dijital dönüşümün ne kadar hızlı ve güçlü bir şekilde sağlayabilmelerinde yatmaktadır. Ayrıca dijital çağı yaşadığımız bu dönemde veri akışlarındaki sınırlamaların kaldırılması önem taşımaktadır. Verinin taşınmasında ve depolanmasında risk yönetimi uygulamalarının güçlendirilmesi veri akışlarına yönelik sınırlamaların azaltılmasına da yardımcı olacaktır.
Kaynak: Lopez Gonzalez, Fostering Participation in Digital Trade for ASEAN MSMEs, OECD Trade Policy Papers, No. 230, 2019.